Trước khi xác định bước đi tiếp theo, điều đầu tiên bạn cần nắm chắc chính là định nghĩa đúng đắn về hai vị trí kế toán này.
Kế toán tự do là kế toán đảm nhiệm công việc và giấy tờ liên quan đến lĩnh vực tài chính, thống kê, báo cáo số liệu tài chính cho nhiều khách hàng khi được yêu cầu phải trình bày và công khai minh bạch tài chính. Nói một cách dễ hiểu khác, kế toán tự do là người xác minh các tài liệu này, báo cáo và công khai chúng dưới góc độ là một bên thứ ba hoạt động độc lập với doanh nghiệp hoặc đơn vị tư nhân đó.
Kế toán tư nhân ngược lại là kế toán chuyên phụ trách và xử lí công việc tài chính của một đơn vị duy nhất (có thể doanh nghiệp hoặc tư nhân) mà họ được thuê. Người làm kế toán tư nhân thường sẽ thu thập và báo cáo các số liệu này với các quản lí cấp cao trong doanh nghiệp. Các quy trình thực hiện công việc của kế toán tư nhân cũng được xác định dựa trên các tiêu chuẩn nội bộ hoặc quy định của riêng công ty họ làm việc.
Về môi trường làm việc, cả hai vị trí này đều có thời gian cao điểm khiến họ bận rộn vô cùng. Đó có thể là thời điểm làm báo cáo thuế đối với kế toán tự do hoặc đó là lúc đến thời hạn báo cáo tài chính định kỳ của công ty với kế toán tư nhân. Tuy nhiên, môi trường làm việc của hai vị trí lại có sự khác nhau nhất định. Vì tính chất phục vụ cho một công ty, các kế toán tư nhân thường sẽ đến văn phòng làm việc theo đúng thời gian chuẩn quy định của doanh nghiệp. Điều này cũng tương đương với những công việc và thời gian biểu của một nhân viên văn phòng bình thường. Ngược lại, với kế toán tự do, họ thường làm việc theo một nhóm kế toán hoặc thành lập công ty riêng chuyên về lĩnh vực này. Họ sẽ di chuyển đến nhiều nơi và làm việc linh động vào bất kỳ lúc nào, ở bất kỳ nơi nào khi được khách hàng yêu cầu.
Về nhiệm vụ thường ngày, các kế toán tự do thường có trọng trách đảm bảo rằng các số liệu và báo cáo tài chính của khách hàng thật sự chính xác trước khi công khai. Nhiệm vụ chính hàng ngày của họ là kiểm tra và phân tích các số liệu khách hàng đưa ra để chắc rằng không có bất kỳ lỗi sai nào. Mỗi kế toán tự do sẽ đảm nhận một lĩnh vực chuyên biệt của riêng họ kế toán thuế, kiểm toán, cố vấn pháp luật hoặc cố vấn tài chính. Kế toán tư nhân thường sẽ làm việc dựa trên các số liệu nội bộ để ước tính chi phí, lợi nhuận và đánh giá hoạt động tài chính của công ty. Các hoạt động hàng ngày của kế toán tư nhân sẽ xoay quanh việc báo cáo với các quản lí, bao gồm việc thống kê các khoản thu chi và thực hiện điều chỉnh các tài khoản nợ và có của công ty.
Về yêu cầu bằng cấp, bằng cử nhân hoặc tương đương như CPA trong lĩnh vực kế toán là điều kiện tiên quyết bắt buộc dành cho cả hai lĩnh vực. Kế toán tự do cần bằng CPA để đạt đến những vị trí lãnh đạo cấp cao hơn. Trên thực tế, CPA là bằng chứng nhận toàn cầu của một kế toán và xác nhận họ như một cố vấn tài chính chuyên nghiệp. Đó cũng là lí do bằng CPA thường quan trọng và đòi hỏi nhiều hơn ở các kế toán tự do so với kế toán tư nhân.
Dù lựa chọn vị trí nào, bạn cũng sẽ nhận được một lợi ích đặc biệt nào đó và ngược lại, chấp nhận đánh đổi một điều gì đó. Dưới đây là những được và mất điển hình của hai vị trí kế toán phổ biến này:
Lợi ích của kế toán tự do
Bất lợi của kế toán tự do
Lợi ích của kế toán tư nhân
Bất lợi của kế toán tư nhân
Bước 4: Lựa chọn vị trí kế toán phù hợp
Khi bạn đã nắm rõ những điều cần biết một cách tường tận về kế toán tự do cũng như kế toán tư nhân, đã đến lúc bạn nên vạch ra một lối đi cho riêng mình. Điều này không đồng nghĩa rằng bạn buộc phải gắn bó với một bên cả đời nếu như bạn chấp nhận theo đuổi con đường đó. Trên thật tế, đã có rất nhiều kế toán tự do chuyển sang làm việc cho tư nhân sau một thời gian dài lao lực với các khách hàng và kế toán tư nhân rời công ty thực hiện công việc tự do để trải nghiệm và học hỏi kiến thức mới.
Mỗi lĩnh vực kế toán sẽ đem đến cho bạn một lợi thế và cơ hội thăng tiến nghề nghiệp riêng. Hãy suy ngẫm thật kĩ để xác định được, con đường tương lai của bạn sẽ là gì nhé.